რა არის ემოციური ინტელექტი და რატომ ვასწავლით სწორედ ამ პროგრამით?

 ემოციური ინტელექტი (EI) არის უნარი ამოიცნო, გაიგო, დაასახელო და მართო როგორც საკუთარი, ისე სხვისი ემოციები. იგი გვეხმარება სწორი გადაწყვეტილებების მიღებაში, სტრესთან გამკლავებაში და პოზიტიური ურთიერთობების შენებაში. ბავშვებისთვის ეს არის „შიდა ნავიგაცია“, რომელიც აძლევს მიმართულებას – როგორ იფიქრონ, იგრძნონ და იმოქმედონ თანხვედრაში. 

ემოციური ინტელექტი (EI) არის უნარების სისტემა, რომელიც ბავშვს ეხმარება აღიქვას ემოციები, გააცნობიეროს მათი მიზეზები, დაასახელოს ზუსტად, გამოხატოს სწორად და მართოს მოქნილად. როცა ბავშვი ამ უნარებს ეტაპობრივად ივითარებს, ემოციები ხდება არა დაბრკოლება, არამედ რესურსი: უკეთესად სწავლობს, სხვებთანაც თბილად ურთიერთობს და რთულ სიტუაციებშიც ადვილად პოულობს გამოსავალს. 

ემოციური ინტელექტი არ არის „კარგად ქცევის გაკვეთილი“. ეს არის გონებისა და ემოციების კოორდინაცია — როგორ გამოვიყენოთ გრძნობა, რომ აზროვნებამ იმუშაოს უკეთესად, და პირიქით. სწორედ ამიტომ, EI ვითარდება ისე, როგორც წერისა და კითხვის სწავლა: ნათელი ნაბიჯებით, ასაკის შესაბამისად, განმტკიცებით და პრაქტიკით. 

რას გვაძლევს ემოციური ინტელექტის სწავლება? 

კვლევების თანახმად, ემოციურ–სოციალური სწავლის პროგრამები აუმჯობესებს: 

• კლასთან ურთიერთობებს, 
• ამცირებს კონფლიქტებსა და სტრესს, 
• ზრდის ჩართულობასა და აკადემიურ მიღწევებს. 

ყველაზე ძლიერი ეფექტი მაშინ მიიღწევა, როცა პროგრამა არის სტრუქტურირებული, მრავალსაფეხურიანი და მასწავლებელი მუშაობს უსაფრთხო, მხარდამჭერ გარემოში, მშობლებთან პარტნიორობით. ჩვენ სწორედ ამ პრინციპებს ვაშენებთ ყოველდღიურ პრაქტიკაში: ვატარებთ თანმიმდევრულ თემატურ გაკვეთილებს, ვაძლევთ მარტივ ინსტრუმენტებს სახლში გამოსაყენებლად და პერიოდულად ვუბრუნდებით უკვე ნასწავლს, რომ ბავშვმა უნარი რეალურად დაიმკვიდროს. 

რატომ კარუზოსა და იელის პროფესორების ჩარჩო?

ჩვენი პროგრამა ეყრდნობა მაიერ–სალოვეი–კარუზოს უნარების მოდელს — ოთხ ერთიან საფეხურს: 

• ემოციების აღქმა (სახის, ხმის, სხეულის ნიშნების კითხვა), 
• ემოციებით აზროვნების ხელშეწყობა (როგორ გვეხმარება გრძნობა ყურადღების მოკრებასა და გადაწყვეტილების მიღებაში), 
• ემოციების გაგება (როდის და რატომ იცვლება გრძნობა, რა წინაპირობა აქვს), 
• ემოციების მართვა (როგორ შევინარჩუნოთ ბალანსი საკუთარ თავში და ურთიერთობაში). 

ეს მიდგომა იმით არის ძლიერი, რომ ზუსტად გვაჩვენებს პროგრესის გზას: ბავშვი ჯერ სწავლობს ემოციის ამოცნობას, შემდეგ — ახსნას, შემდეგ — გამოცდილებას უკავშირებს აზროვნებას, და ბოლოს — ირჩევს ქცევას, რომელიც მის მიზნებსა და ურთიერთობებს საუკეთესოდ ემთხვევა. იელის გუნდის ჩარჩოები (მაგ., RULER-ის პრინციპები) ყურადღებას ამახვილებს საერთო ენობრივ სისტემაზე — რომ ყველამ ვიცოდეთ, როგორ და რა სიტყვებით ვილაპარაკოთ ემოციებზე, კლასის კლიმატზე, სადაც ბავშვი დაცულად სწავლობს პრაქტიკულ სიმშვიდეს, თანაგრძნობასა და პასუხისმგებლობას. ჩვენი პროგრამაც სწორედ ამ ლოგიკას იმეორებს ყოველდღიურ გაკვეთილებში. 

რას შეამჩნევთ სახლში და სკოლაში? 

ბავშვი: 

• ასახელებს ემოციას („ახლა ვნერვიულობ, დასვენება მინდა“) და არ რეაგირებს აფექტურად, 
• იყენებს დამშვიდების ტექნიკებს: სუნთქვა, „შეჩერდი–იფიქრე–იმოქმედე“, საკუთარ თავთან დიალოგი, 
• კონფლიქტში იღებს პასუხისმგებლობას: ისმენს, სვამს კითხვებს, სთავაზობს გამოსავალს, 
• ინარჩუნებს მოტივაციას სწავლაში: მიზანს ყოფს მცირე ნაბიჯებად და ხედავს პროგრესს, 
• იცავს პირად საზღვრებს და სხვებსაც სცემს პატივს — ნაკლები ჩხუბი, მეტი შეთანხმება. 

ეს ყველაფერი მშობლის ყოველდღიურობაში გამოიხატება უფრო მშვიდ საუბრებში, ნაკლებ „ფეთქებად“ სიტუაციებში. ბავშვი თავს უკეთ მართავს როგორც სახლში, ისე კლასში. 

ასაკობრივი კატეგორიები 

კურსი გათვლილია 4–15 წლის ბავშვებზე და დაყოფილია ასაკობრივ ჯგუფებად: 

• 4–5 წელი 
• 5–6 წელი 
• 7–8 წელი 
• 9–11 წელი 
• 12–15 წელი 

თითო ასაკობრივი ჯგუფი გადის 3 მოდულს. ყველაზე პატარა ასაკში (4–5 წელი) სწავლება მიმდინარეობს პერსონაჟის – „წითელი პანდას“ – თავგადასავლებით: „წითელი პანდა“, „პანდას ნაბიჯები“, „ბრძენი პანდა“. 

ემოციური ინტელექტი ბავშვებისთვის არის „შიდა ნავიგაცია“, რომელიც აძლევს მიმართულებას იფიქრონ, იგრძნონ და იმოქმედონ თანხვედრაში. კარუზოსა და იელის პროფესორების ჩარჩოზე აწყობილი პროგრამა კი გვაძლევს გზას და ინსტრუმენტებს, რომ ეს ნავიგაცია ნელ–ნელა, მტკიცე ნაბიჯებით ჩამოვაყალიბოთ — ოჯახშიც და სკოლაშიც.